Μεταναστευτική κρίση 4 χρόνια αργότερα

Μετάφραση και διερμηνεία: βασικά εργαλεία εξομάλυνσης της κρίσης

Στις 7/5/2018 η Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών ενημέρωσε τα ΜΜΕ της χώρας, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΜ-Θ, στη Θεσσαλονίκη, όπου και παρουσίασε τη δημόσια δράση της. Στη συνέντευξη Τύπου μίλησαν:

• ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών (FIT) κος Κέβιν Κουέρκ (Kevin Quirk),
• η Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Ευρώπης της Ομοσπονδίας FIT Europe κα Ανέτ Σίλερ (Annette Schiller),
• ο Ευρωβουλευτής της Ομάδας των Πρασίνων/Ευρ. Ελεύθερης Συμμαχίας κος Μίχαελ Κράμερ (Michael Cramer) και
• ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών (ΠΕΜ) κος Φώτης Φωτόπουλος

Ακολουθεί σύνοψη των κύριων σημείων:

Να σταματήσει το αφήγημα ότι το μεταναστευτικό ζήτημα είναι μια έκτακτη κρίση που θα περάσει μόνη της, με κατασταλτικές δράσεις και λύσεις στο πόδι.

• Να δούμε το ζήτημα ως μακροπρόθεσμο. Σ’ αυτή την οπτική, η γλωσσική και μεταφραστική διάσταση είναι καθοριστικής σημασίας για τα δικαιώματα των προσφύγων αλλά και για την αρμονική συνύπαρξή τους με τους ντόπιους πληθυσμούς των χωρών υποδοχής. Απαιτείται επαγγελματισμός σε κάθε επίπεδο.
• Όσοι έρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω Ελλάδας έχουν και θα έχουν γλωσσικές και μεταφραστικές ανάγκες για πολλά χρόνια, σε πολλά επίπεδα. Δεν πρόκειται για επείγουσα κρίση, αλλά για μόνιμη κατάσταση και δεν επιτρέπονται τα ημίμετρα χωρίς σχεδιασμό και προοπτική. Πολλοί θα παραμείνουν στην Ελλάδα για αρκετά χρόνια.
• Οι γλωσσικές ανάγκες των προσφύγων και η μη απασχόληση επαγγελματιών μεταφραστών και διερμηνέων στην επαφή με τις δημόσιες αρχές και την ελληνική κοινωνία έχει ήδη γεννήσει πολλούς κινδύνους. Για παράδειγμα, είναι κρίσιμο να καταγράφονται τα σωστά και πλήρη στοιχεία από τις υπηρεσίες υποδοχής, διότι αυτά θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον και στη χώρα υποδοχής και σε κάθε χώρα της Ευρ. Ένωσης στην οποία θα μετακινηθούν στη συνέχεια.
• Οι αυτόκλητοι εμπειρικοί ή ελάχιστα καταρτισμένοι διαμεσολαβητές που χρησιμοποιούνται από ΜΚΟ κατ’ ανάθεση δεν μπορούν να διατηρήσουν την αναγκαία αμεροληψία ούτε διαθέτουν τις γνώσεις και κατάρτιση που ένας διερμηνέας και μεταφραστής χρειάζεται σε τέτοιες συνθήκες, ούτε βέβαια τους παρέχονται προοπτική επαγγελματικής εξέλιξης ή ικανοποιητικές αποδοχές. Απουσιάζει η διαφάνεια και ο έλεγχος ποιότητας.
• Ενδεικτικά, το σύστημα δικαστηριακής μετάφρασης και διερμηνείας στην Ελλάδα είναι απολύτως ανεπαρκές και απαράδεκτο, αφού βασίζεται σε πολύ χαμηλά κριτήρια επιλογής (απόφοιτοι Λυκείου), χωρίς ουσιαστικό έλεγχο προσόντων και δίνει εξευτελιστικές αμοιβές (17 ευρώ μικτά ανά ημέρα εργασίας).
• Η ανάθεση-πακέτο σε εταιρείες ή ΜΚΟ της κάλυψης των αναγκών μετάφρασης και διερμηνείας δεν απέφερε θετικά αποτελέσματα εκεί όπου εφαρμόστηκε, για παράδειγμα στη Βρετανία. Η ποιότητα είναι χαμηλή και μη εγγυημένη. Το τελικό πραγματικό κόστος για το κράτος είναι πολύ μεγαλύτερο από το λογιστικό κόστος.
• Η επαγγελματική Μετάφραση και Διερμηνεία είναι βασικά εργαλεία εξομάλυνσης της κρίσης.
  • Στο πρώτο κλιμάκιο, εξασφαλίζουν την αναγκαία ουδετερότητα, επιτρέπουν να ακουστεί η φωνή των αιτούντων άσυλο και δίνει στις δημόσιες αρχές εγγυήσεις ποιότητας και επάρκειας. Επίσης, ικανοποιούν τις απαιτήσεις τήρησης των κανόνων, δικαίου και ασφάλειας της χώρας υποδοχής, εν προκειμένω της Ελλάδας. Τέλος, μειώνουν τις παρανοήσεις, εντάσεις και τα κρούσματα βίας.
  • Στο δεύτερο κλιμάκιο, όπου οι ξένοι υπήκοοι έρχονται σε επαφές με δημόσιες υπηρεσίες (νοσοκομεία, ΚΕΠ κ.λπ.), επιτρέπει και στις δύο πλευρές να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και των δύο πλευρών, ιδίως σε ό,τι αφορά ευάλωτα άτομα (παιδιά, εγκύους, αρρώστους, υπερήλικες).
  • Μεσομακροπρόθεσμα, η εμπλοκή επαγγελματία Μεταφραστή και Διερμηνέα εξασφαλίζει ότι η σωστή και πλήρης καταγραφή των αναγκαίων πληροφοριών εξαρχής θα διασφαλίσει τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών σε κάθε βήμα τους μέσα στην Ευρώπη, αλλά και τις ανάγκες των αρχών άλλων κρατών με τις οποίες θα έρθουν στη συνέχεια σε επαφή.
• Ασφάλεια: Θα συνεχίσουν να έρχονται στην Ελλάδα πολλοί υπήκοοι τρίτων χωρών, κυρίως από τη Συρία, το Ιράκ, την Τουρκία, το Αφγανιστάν, αλλά και από αφρικανικές χώρες ως πρόσφυγες και μετανάστες. Η χώρα οφείλει να γνωρίζει ποιος είναι ποιος. Ήδη φάνηκαν οι συνέπειες της αμέλειας να χαράξει μια εθνική μεταφραστική πολιτική που να προωθεί την παραγωγή Ελληνόφωνων μεταφραστών και διερμηνέων με γλώσσες εργασίας την Αραβική, την Κουρδική, την Παστού και άλλες. Αυτή η αμέλεια συνεχίζεται. Παρά τη μεγάλη εισροή των τελευταίων δύο ετών, δεν έχουμε διδαχθεί τίποτε, αφού καμιά στροφή προς αυτές τις γλώσσες εργασίας δεν προωθείται στα ΑΕΙ αλλά και στον γενικό πληθυσμό. Η Ελλάδα συνεχίζει να αγνοεί τους κινδύνους που προέρχονται από τον περίγυρό της.

Από την Τουρκία θα συνεχίσουν να έρχονται πολλοί τούρκοι υπήκοοι, κι αυτό ενέχει ευκαιρίες και κινδύνους.

• Τούρκοι υπήκοοι τουρκικής και κουρδικής καταγωγής περνούν στην Ελλάδα ως συνέπεια της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης της Τουρκίας. Αντιμετωπίζονται και αυτοί από την Ελλάδα με τυχαιότητα, μετά το στάδιο της βίζας ή του ασύλου. Συχνά έρχονται με τις οικογένειές τους. Αν και πολλοί επιθυμούν να μεταβούν σε άλλη χώρα της Ευρώπης όπου διαθέτουν συγγενείς και φίλους, είναι βέβαιο ότι σημαντικός αριθμός θα παραμείνει για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει αναπόφευκτα ότι θα χρειαστεί να ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία, για να μην αποξενωθούν μέσα στην ελληνική κοινωνία.
• Το μορφωτικό τους επίπεδο είναι γενικά υψηλό, σύμφωνα με ανέκδοτα στοιχεία, αλλά δεν καταγράφεται ως πληροφορία. Απαιτείται οργανωμένο πρόγραμμα εκμάθησης Ελληνικών για την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία, κατ’ αναλογία του πετυχημένου παραδείγματος της Γερμανίας τις προηγούμενες δεκαετίες.
• Η Ελλάδα χρειάζεται πολύ περισσότερους τουρκόφωνους μεταφραστές και διερμηνείς για τις ανάγκες του κράτους, των πολιτών και της κοινωνίας. Υπάρχει λοιπόν πεδίο συνέργειας.

Η μετάφραση & διερμηνεία είναι ευκαιρία να δημιουργηθούν χιλιάδες ποιοτικές θέσεις εργασίας

• Είναι πολλές χιλιάδες οι θέσεις εργασίας που μπορούν να δημιουργηθούν χάρη σε μια εθνική μεταφραστική πολιτική η οποία θα παράγει Ελληνόφωνους μεταφραστές και διερμηνείς που συνδυάζουν δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες εργασίας με μία από τις εξής: Ρωσική, Τουρκική, Αραβική, Φαρσί, Εβραϊκή, Ουρντού, Χίντι, Κινεζική.
• Η «παραγωγή» επαγγελματιών μπορεί να ξεκινήσει άμεσα, με χαμηλού κόστους επένδυση στη συμπληρωματική εκπαίδευση αποφοίτων μεταφραστικών και φιλολογικών τμημάτων, λύνοντας έτσι και το πρόβλημα επαγγελματικής προοπτικής πολλών πτυχιούχων.

Πρόσφατη δράση της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών

1. Συμμετοχή στη 15^η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
2. Συνδιοργάνωση με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο του 1ου Συνεδρίου Επαγγελματιών Μετάφρασης και Διερμηνείας στην Ελλάδα (Αθήνα, 30/9 και 1/10/2017).

Χρήσιμες πληροφορίες για την ΠΕΜ:

• Εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.
• Είναι η μεγαλύτερη και παλαιότερη ένωση επαγγελματιών της γλωσσικής βιομηχανίας στην Ελλάδα.
• Ιδρύθηκε το 1963 και από το 1969 είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών (FIT).
• Διαθέτει περίπου 300 μέλη, αριθμός που αυξάνεται συνεχώς.
• Τα μέλη της ΠΕΜ εκπροσωπούν πάνω από 30 γλώσσες εργασίας, με πολλαπλάσια γλωσσικά ζεύγη.
• Οι επαγγελματίες μεταφραστές και διερμηνείς αποτελούν κορυφαίο παραγωγικό κύτταρο για την Ελλάδα, παράγοντας καθημερινά διανοητικό προϊόν υψηλού επιπέδου και προστιθέμενης αξίας σε κάθε τομέα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η τεχνολογική και πνευματική καινοτομία είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. Η δε εξωστρέφεια και η εξαγωγή υπηρεσιών είναι για τους περισσότερους καθημερινή πραγματικότητα. Δεν υπάρχει τομέας της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας που να μη χρειάζεται τακτικά τους επαγγελματίες μεταφραστές. Για πολλές μάλιστα δραστηριότητες η συμβολή τους είναι καθοριστική: χωρίς αυτούς δε γίνεται – ή δε γίνεται με ωφέλιμο για όλους τρόπο.